วัดพระธาตุแช่แห้ง เมืองน่าน สถานที่ที่เราจะกล่าวถึงในวันนี้เป็นอีกหนึ่งประวัติศาสตร์ของล้านนา เมื่อพูดถึง จ.น่าน หลายคนอาจนึกถึงวัดพระธาตุแช่แห้ง วัดนี้เป็นที่แรกและคนเกิดปีเถาะควรมาวัดนี้ จะเป็นอย่างไร? มาดูกัน.
วัดพระธาตุแช่แห้ง เมืองน่าน สิ่งศักดิ์สิทธิ์แห่งเมืองล้านนา
วัดพระธาตุแช่แห้ง เมืองน่าน พระธาตุแช่แห้ง ตั้งอยู่ที่ บ้านหนองเต่า ตำบลม่วงตี๊ด อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน อาจมีอายุมากกว่า 600 ปี สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2434 เพื่อเป็นที่บรรจุ พระบรมสารีริกธาตุ อัญเชิญมาจากสุโขทัย สูง 55.5 เมตร ตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้าง 22.5 เมตร หุ้มด้วยทองเหลือง นับเป็น โบราณสถาน ที่งดงามแห่งหนึ่งของล้านนา
จะมีงานนมัสการเป็นประจำทุกปี พระบรมธาตุแช่แห้งจัดขึ้นทุกปีระหว่างวันขึ้น 11 ค่ำ ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ทางทิศเหนือ ประมาณปลายเดือนกุมภาพันธ์หรือต้นเดือนมีนาคม ชาวน่านเรียกว่า ฮกเป็ง ไหว้พระธาตุแช่แห้ง ศิลปะการสร้างจะได้รับอิทธิพลมาจาก เจดีย์พระธาตุหริภุญชัย ลักษณะโดยรอบ พระบรมธาตุปิดด้วยทองจังโก ส่วนทางเข้าสู่ถนนสู่พระธาตุนั้นจะมีงูขดอยู่เหนือประตู
พระบรมธาตุแช่แห้งตั้งอยู่ที่บ้านหนองเต่า กิ่งอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน ห่างจากตัวเมืองประมาณ 2 กม. เป็นปูชนียวัตถุล้ำค่าคู่บ้านคู่เมืองน่าน อายุกว่า 600 ปี เป็นตัวอย่างสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมน่านอันวิจิตร ตามประวัติศาสตร์ พญาโปลิโธ โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2434 เพื่อบรรจุ พระบรมสารีริกธาตุ กรุด้วยทองเหลืองจากสุโขทัยเป็นโบราณสถานที่งดงามที่สุดแห่งหนึ่งในล้านนา พระธาตุแช่แห้ง ทุกปีจะมีพิธีบวงสรวง การสรงน้ำพระแห้งจะอยู่ระหว่างวันแรม 11 ค่ำ ทางทิศเหนือ ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ในช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์หรือต้นเดือนมีนาคมของทุกปี
พระพุทธรูปแห้งแช่อยู่สูง 55.5 เมตร ฐานสี่เหลี่ยมกว้างด้านละ 22.5 เมตร เป็นศิลปะการก่อสร้าง นับเป็นความงดงามวิจิตรงดงามอย่างหนึ่งของภาคเหนือเป็นศิลปะการสร้างที่ได้รับอิทธิพลการก่อสร้างมาจาก จดีย์พระธาตุหริภุญชัย ลักษณะโดยรอบซากศพถูกปิดทับด้วย ท้องช้างโก มีพญานาคอยู่ที่ทางเดินไปสู่ซากปรักหักพัง หน้าบันเหนือประตูทางเข้าปั้นแบบ จะเป็นลายนาคตามแบบฉบับของช่างฝีมือจังหวัดน่าน ชาวล้านนาเชื่อว่าต้องเดินทางไปไหว้พระธาตุแซ่แห้ง หรือชาวล้านนาจะเรียกว่าการยกธาตุนั้นก็จะได้บุญแรงกล้า ให้ชีวิตดีมีสุข ขจัดโรคภัย ต่างๆ ที่ขัดขวางความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ฯลฯ และใครที่เดินทางก็เที่ยวได้ทุกวันหากได้ไปนมัสการพระธาตุแซ่แห้ง โดยจะเปิดให้สักการะตั้งแต่เวลา 06.00 – 18.00 น
ชาวเมืองล้านนา จะมีความเชื่อกันว่าการได้เดินทางไปกราบสักการะองค์พระธาตุแซ่แห้ง หรือที่ชาวล้านนาเรียกกันว่า การชูธาตุ แล้วนั้น จะทำได้รับอานิสงค์อย่างแรงกล้า ทำให้ชีวิตอยู่ดี มีสุข ปราศจากโรคภัยต่างๆ หน้าที่การงานก็จะเจริญก้าวหน้าค่ะ และ พระธาตุแช่แห้ง นั้น ยังเป็นพระธาตุประจำคนที่เกิดปีเถาะอีกด้วยนะคะ
สิ่งที่น่าสนใจ วิหารหลวง
ด้านทิศใต้ขององค์พระธาตุเป็นวิหารขนาดใหญ่ มี 6 ห้อง ห้องกลางมี 3 ห้องเชื่อมกับพื้น ด้านหน้า 2 ห้อง ด้านหลัง 1 ห้อง พระพุทธรูปปางมารวิชัย ศิลปะล้านนา ประทับนั่งบนฐาน เป็นพระพุทธรูปที่สวยงามองค์หนึ่งของจังหวัดน่าน และเป็นพระพุทธรูป พระพุทธรูป 2 องค์ เก็บรักษาไว้ในหอใหญ่คู่บ้านคู่เมืองมานาน ปัจจุบัน องค์เดิมอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานจังหวัดน่าน ส่วนอีกองค์ ถูกขโมยไปแล้วไม่คืน การหล่อในพิธีเททองหล่อเมื่อปี 2550 นั้นดูจะเป็นของเลียนแบบของจริง บานประตู พระอุโบสถ เป็นลายปูนปั้นพญานาค 8 ตัว ตามแบบศิลปะเมืองน่าน
สร้างด้วยคอนกรีต หลังคาไม้ มุงด้วยกระเบื้องดินเผาเป็นวิหารจัตุรมุข กว้าง 11 เมตร ยาว 11 เมตร และจำลองรอยพระพุทธบาทที่บูรณะใหม่ให้สวยงามยิ่งขึ้น พระธาตุแช่แห้งเป็นเจดีย์สูง 55.5 เมตร กว้างด้านละ 22.5 เมตร ตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมสีเหลืองอร่าม
เนื่องจากบุด้วยแผ่นทองเหลืองลักษณะของ เจดีย์ทรงระฆัง ฐานทำจากฐาน ด้านหน้าเป็นไม้กระดานสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ บัวรองรับฐานบัว ถัดไปเป็นฐานด้านหน้า แผ่นสี่เหลี่ยมและแปดเหลี่ยมซ้อนกัน 3 ชั้น องค์ระฆังเป็นบัลลังก์ขนาดเล็ก สี่เหลี่ยมย่อส่วนกลายเป็นฐาน ฐานของกระดานกลมเป็นกระดานสี่เหลี่ยมและแปดเหลี่ยม และบัวคว่ำบนฐาน 8 เหลี่ยม ลวดลายดังกล่าวจะประดับด้วยกลีบบัวหรือลายใบไม้แทนซึ่งต้องได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะพม่า ต่อมาในพุทธศตวรรษที่ 24
ตำนาน วัดพระธาตุแช่แห้ง
วัดพระธาตุแช่แห้ง เมืองน่าน ตำนานเล่าว่าพระพุทธเจ้าจะเสด็จมาประทับที่พระธาตุแช่แห้ง และกินผลสมอแห้งที่ผู้ว่าราชการเมืองให้มา แต่ผลสมอแห้งนั้นต้องจุ่มน้ำก่อนแล้วจึงบริโภค ครั้นเมื่อพระพุทธเจ้าทรงประสงค์จะเสด็จกลับก็ตรัสว่าเมื่อ ปรินิพพาน แล้วจะมีสถูปบรรจุพระศพอยู่ ณ ที่แห่งนี้เรียกว่าพระธาตุแช่แห้ง
นอกจากนี้ ภายในวัดพระธาตุแช่แห้งยังมีสิ่งที่น่าสนใจอื่นๆ ให้มีท้องพระโรงที่ พระเจ้าล้านทอง ประทับอยู่อีก ระบุว่าเป็น พระพุทธรูปปางมารวิชัย ศิลปะแบบล้านนา วิหาร พระพุทธไสยาสน์ มีพระเจดีย์ขาวแบบพม่าจำลองให้กราบไหว้บูชาร่วมกัน และบันไดนาค 2 ขั้น ตั้งอยู่หน้าทางขึ้นพระบรมธาตุ ที่สำคัญคือเป็นมุมที่สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของเมืองน่านได้กว้างไกลอีกด้วย
วัดพระธาตุแช่แห้งถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแห่งล้านนาตะวันออก เพราะแม้แต่ละครเกมเสน่หาก็มาถ่ายทำในวัดแห่งนี้ เป็นอีกหนึ่งประวัติศาสตร์ของเมืองน่านที่ควรค่าแก่การเยี่ยมชมและไม่ควรพลาด และเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของชาว จ.น่าน มาเที่ยวน่านทั้งทีไม่มาทำไม
